Data publikacji:

Ataki szału u dziecka z autyzmem – co zrobić?

U dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu stosunkowo łatwo może dojść do przeciążenia układu nerwowego, które prowadzi do trudnych zachowań, w tym agresji i autoagresji. Rodzice i opiekunowie, którzy dobrze znają swojego podopiecznego, do pewnego stopnia wiedzą, jak unikać niechcianych wybuchów, jednak nie zawsze jest to możliwe. Jak reagować na ataki szału u dziecka z autyzmem? Nie jest to łatwa sytuacja, ale istnieją strategie, które pomogą ci jej sprostać.
ataki szału u dziecka z autyzmem

Ataki szału u dziecka z autyzmem – jak wyglądają?

Do ataków szału u dziecka z autyzmem może dojść w bardzo różnych sytuacjach. Jak one wyglądają? Dziecko może być agresywne – gryźć, szczypać i bić, a także rzucać przedmiotami lub niszczyć je w inny sposób. Może też po prostu krzyczeć czy rzucać się na ziemię, zatykać uszy lub uderzać głową o twardą powierzchnię.
Charakterystyczne dla takich sytuacjach jest odcięcie się od otoczenia, co oznacza, że znalezienie sposobu na to, jak uspokoić dziecko z autyzmem, nie jest tak proste. Opiekun musi wykazać się cierpliwością, rozsądkiem i wiedzą na temat tego, jak postępować, żeby nie pogorszyć sytuacji.

Z czego wynika trudne zachowanie dziecka z autyzmem?

Zachowanie dziecka z autyzmem nie zawsze jest dla otoczenia przewidywalne, jednak opiekując się taką osobą, można szybko zrozumieć, w jakich sytuacjach z dużym prawdopodobieństwem dojdzie do eskalacji emocji.
Z czego wynikają ataki szału u dziecka z autyzmem? Najczęściej dochodzi do nich w sytuacji przeciążenia nadmiarem bodźców, wytrącenia z równowagi zaskakującym wydarzeniem lub zaburzenia porządku dnia, co wpływa negatywnie na poczucie bezpieczeństwa.

Jak unikać ataków szału u dziecka z autyzmem?

Ponieważ trudne zachowanie może być skutkiem wielu różnych sytuacji, bardzo ważna jest ścisła współpraca między rodzicami a nauczycielami. Dzięki niej obie strony mogą przekazywać sobie informacje odnośnie do tego, co dzieje się w domu i w szkole. Stwarza to szansę na szybką reakcję, gdy nastrój dziecka się pogarsza.
Otoczenie, w którym funkcjonuje dziecko, powinno być wolne od nadmiaru bodźców. Hałas, bodźce wzrokowe i duża liczba niepotrzebnych przedmiotów z dużym prawdopodobieństwem będą wyprowadzać je z równowagi, zwłaszcza w sytuacji przemęczenia. Niektórym dzieciom pomaga posiadanie przy sobie nauszników wygłuszających, z których mogą korzystać w razie potrzeby.
Żeby pomóc dziecku zachować poczucie bezpieczeństwa, nauczyciel w szkole, a rodzic w domu mogą przygotować plan dnia i lekcji, który będzie ściśle przestrzegany. Powinien być klarowny i kolorowy, musi też zawierać wszystkie ważne informacje.

Jak uspokoić dziecko z autyzmem?

Nawet jeśli opiekunowie są wyczuleni na potrzeby osoby z zaburzeniami, prawdopodobnie co jakiś czas będą się zdarzać ataki szału u dziecka z autyzmem. Istotna jest edukacja i ciągłe ćwiczenia, dzięki którym młody człowiek będzie sobie coraz lepiej radził z własnymi emocjami.
Co robić, kiedy w widoczny sposób wzrasta zdenerwowanie? Jak uspokoić dziecko z autyzmem? Przede wszystkim najważniejsze jest, żeby samemu zachować spokój. Powinien manifestować się zarówno w tonie, jak i w mowie ciała opiekuna. Komunikaty skierowane do dziecka powinny być proste i zrozumiałe. Gdy napięcie narasta, dobrą strategią jest próba odwrócenia uwagi i skierowania jej na zainteresowania dziecka, co może pomóc wrócić mu do równowagi, jeśli znajduje się w stanie, w którym jest to możliwe. Wiedząc, co lubią dzieci autystyczne, łatwiej uda ci się wyregulować rozchwiane emocje.
Bardzo ważne jest przerwanie stresującej sytuacji, jeśli tylko jest taka możliwość. Zmiana otoczenia, na przykład wyprowadzenie dziecka z hałaśliwego miejsca w bezpieczną przestrzeń, to strategia, która przynosi dobre rezultaty. Podczas ataku szału u dziecka z autyzmem wokół powinno być jak najmniej osób. Należy zostawić mu miejsce i przestrzeń do złapania równowagi i wyciszenia, a także zaproponować uspokajające przedmioty, na przykład gniotek, spinner lub inne gadżety, można również zarzucić na ramiona kołdrę lub kamizelkę obciążeniową.

Jak reagować na agresję dziecka autystycznego?

Młody człowiek powinien jak najszybciej nauczyć się, że agresja nie jest sposobem na radzenie sobie z trudnościami, dlatego podczas ataków szału u dziecka z autyzmem należy jasno komunikować mu, że nie jest to zachowanie akceptowalne. Wystarczy prosta wypowiedź, w której przekażesz, że nie zgadzasz się na daną reakcję, a także delikatne zatrzymanie rąk, jeśli dziecko chce cię uderzyć. Oczywiście taka strategia nie zadziała natychmiast, czasami trzeba powtarzać ją setki razy, jednak z czasem dziecko będzie rozumiało coraz lepiej, że niektóre zachowania nie są mile widziane.
Z wysoko funkcjonującymi dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu można na spokojnie omawiać wszystkie takie sytuacje później, nazywając emocje i tłumacząc, w jaki inny sposób można wyrazić złość.

Kiedy konieczne są leki wyciszające dla dzieci z autyzmem?

Jeśli ataki szału u dziecka z autyzmem są bardzo trudne, a nawet niebezpieczne zarówno dla samego dziecka, jak i dla jego otoczenia, psychiatra może przepisać leki wyciszające. Rodzice nigdy nie powinni na własną rękę stosować żadnych środków, jednak w sytuacji gdy proponuje je lekarz, mogą podjąć decyzję, czy chcą je podawać. Czasami takie rozwiązanie bardzo pomaga w codziennym funkcjonowaniu, dlatego nie warto wzbraniać się przed farmakoterapią, jeśli psychiatra uzna ją za wskazaną w konkretnym przypadku.
Ataki szału u dziecka z autyzmem są jednym z najtrudniejszych doświadczeń rodzin zmagających się z zaburzeniami jednego z jej członków. Otoczenie nie rozumie, skąd się biorą, i zazwyczaj błyskawicznie ocenia dziecko jako źle wychowane. Rodzice muszą nauczyć się nie przejmować reakcjami świadków takich zachowań, zachować spokój i skupić na szybkim wyprowadzeniu dziecka ze stanu, w którym się znajduje.
Zdjęcie: Envato Elements
Natalia Dymarczyk
Natalia Dymarczyk

Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośniczka bliskich i dalekich wędrówek, po których chętnie zasiada do klawiatury. Lubi pisać o rodzicielstwie, aktywności i życiu codziennym