Data modyfikacji:

Jak radzić sobie z agresją u dziecka z zespołem Aspergera?

Zespół Aspergera jest całościowym zaburzeniem rozwojowym, cechującym się między innymi trudnościami w kontaktach społecznych, brakiem empatii, nadmiernym zainteresowaniem wybraną dziedziną lub tematem czy nadwrażliwością sensoryczną. Oczywiście, u dwójki chorych dzieci, nawet będących w podobnym wieku, zaburzenie może objawiać się w różny sposób. Jednak bardzo często pojawią się także zachowania agresywne. Są to trudne zachowania, a rodzice czy nauczyciele szukają sposobów, jak radzić sobie z agresją u dziecka z zespołem Aspergera.
jak sobie radzić z agresją u dziecka z zespołem aspergera

Jak uspokoić dziecko z Aspergerem?

Zachowania charakterystyczne dla zespołu Aspergera są nieświadome i wynikają bezpośrednio z istoty zaburzenia. Wywołują one często poczucie wyobcowania ze środowiska społecznego, obniżenie nastroju, co skutkuje dużym zmęczeniem fizycznym i psychicznym. Ma to z kolei przełożenie na częste pojawianie się zachowań agresywnych. Objawy te zwykle nasilają się z odczuwanym przez dziecko stresem. Trzeba mieć świadomość, że w zespole Aspergera zachowanie agresywne nie jest ukierunkowane na celowe wyrządzenie krzywdy czy przykrości, a wynika najczęściej z braku akceptacji, odrzucenia lub z błędnej interpretacji zachowań innej osoby. Same sytuacje, wywołujące agresję, mogą być niezamierzone (ze strony głównie rodziny i środowiska) bądź niezamierzony (zwykle pochodzące od rówieśników). Agresja u dziecka z zespołem Aspergera przejawia się na wiele sposobów:
  • autoagresja (uderzanie się w głowę lub głową o przedmioty, ścianę, zrozpaczone słowne stwierdzenia, że jest się do niczego),
  • agresja kierowana na zewnątrz (uderzenie innych, kopanie, szczypanie, ewentualnie agresja słowna),
  • skupianie złości na najbliższej dziecku osobie,
  • krzyki, rzucanie się na podłogę,
  • niszczenie przedmiotów.
  • Agresja jest najczęściej wynikiem konkretnej przyczyny, a częstotliwość występowania zachowań jest bardzo różna. Najwięcej wątpliwości wzbudza jednak pytanie, jak radzić sobie z agresją u dziecka z zespołem Aspergera.

    Jak reagować na agresję dziecka autystycznego?

    Aby zredukować zachowania agresywne u dziecka lub możliwie uniknąć ich wystąpienia, należy dokładnie zrozumieć problem i poznać sposoby reagowania. Z pewnością warto pokazywać dziecku prawidłowe wzory zachowań społecznych. Ponadto, trzeba szukać sposobów, które przyniosą najlepsze efekty w przypadku danego dziecka. Może być to między innymi:
  • powstrzymanie się od reakcji (zachowanie spokoju);
  • mówienie opanowanym, spokojnym głosem, zwracanie się prostymi komunikatami, bez nadmiernej gestykulacji;
  • przekierowanie uwagi na bardziej atrakcyjny cel, zwłaszcza odwołujący się do tematyki szczególnie interesującej dziecko;
  • umożliwienie dziecku akceptowanego sposobu rozładowywania agresji, na przykład uderzanie w poduszki, rozdzieranie gazet, zgniatanie puszek;
  • jeśli w czasie wzmożonej agresji dziecko może wyrządzić krzywdę sobie lub komuś, zastosowanie metody holdingu (przytrzymania);
  • przypomnienie ustalonych zasad i konsekwencji wynikających z ich nieprzestrzegania bądź pokazywanie naturalnych konsekwencji („jeśli podrzesz zeszyt, nie będziesz go mieć);
  • metody motywacyjne, jak również opracowanie z dzieckiem procedury na wypadek powtarzających się aktów złości – co wtedy można i trzeba zrobić, według jakich zasad (wezmę 10 głębokich oddechów, policzę od 10 do 1, narysują swoją złość na kartce i ją podepczę/pogniotę, podrę gazety/kartki papieru, a następnie wyrzucę do kosza itp.). Ważne jest umieszczenie braku zgody na obrażanie innych, uderzanie ich, rzucanie i niszczenie przedmiotów;
  • przerwanie sytuacji stresowej – jeśli zachowania agresywne przybierają na sile, należy dziecko, zwłaszcza w warunkach szkolnych, oddzielić od sytuacji, w miejscu pozwalającym na uspokojenie i wyciszenie. Byłoby dobrze, gdyby dziecko kojarzyło to miejsce z bezpieczeństwem. Rozmowę, o tym, co się stało, dobrze jest podjąć dopiero w momencie, gdzie dziecko/uczeń już się uspokoi. Będzie wtedy czas i przestrzeń na zaproponowanie alternatywnych sposobów na rozładowanie.
  • W zapobieganiu reakcji agresywnych bardzo ważne jest unikanie sytuacji niezaplanowanych i nieprzewidzianych w planie dnia. Dzieci z zespołem Aspergera szczególnie potrzebują stałości i przewidywalności, co zapewnia większe poczucie bezpieczeństwa. Dobrze jest wystrzegać się nadmiernego pobudzenia i bodźców. W przypadku obserwowanego zmęczenia ważny jest odpoczynek. Po wybuchu zachowań agresywnych u dziecka lub u ucznia, ważne jest późniejsze przeanalizowanie z nim, co wywołało złość, jaka była reakcja, jaką reakcję chciałoby mieć dziecko następnym razem. Warto też przećwiczyć z dzieckiem zaproponowane sposoby radzenia sobie ze złością.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Autor: Anna Chmielewska