Kąpiel noworodka i niemowlaka. Wszystko, co musisz wiedzieć

Trzęsą ci się ręce na samą myśl o pierwszej samodzielnej kąpieli noworodka? Nie jesteś sam! Początki mogą być trudne, ale w gruncie rzeczy to nic trudnego. Bliskość rodzica i ciepła woda sprawiają, że większość maluchów lubi kąpiele. Kluczem do sukcesu jest przygotowanie się na wszystkie ewentualności. Sprawdź, jak wykąpać noworodka w domu, czego użyć do kąpieli i jak dbać o kikut pępowinowy u noworodka. Przeczytaj.

Według najnowszych wytycznych, noworodek nie powinien być kąpany od razu po porodzie. Skóra pokryta lepką mazią płodową aż się prosi, by ją od razu przemyć, ale mogłoby to wyrządzić więcej szkody, niż pożytku. Maź nawilża skórę malucha, utrzymuje odpowiednio niskie pH, stanowi barierę dla chorobotwórczych drobnoustrojów i przyspiesza regenerację naskórka. Dlatego dziecko po porodzie jest osuszane, ale nie jest myte.

Sam poród jest dla noworodka bardzo stresujący, dodatkowo pierwszy raz musi sam utrzymać swoją temperaturę ciała. Urodzone w terminie, zdrowe dziecko oczywiście potrafi to zrobić, ale w pierwszych dniach życia jest narażone na wychłodzenie. Dlatego z pierwszą kąpielą warto poczekać przynajmniej jedną dobę od porodu.

Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy dziecko podczas porodu zostało ubrudzone krwią lub smółką (pierwszym kałem noworodka). Wtedy dziecko kąpane jest od razu, gdy jego temperatura ciała się unormuje.

Kąpiel nowo narodzonego dziecka nie musi być, wbrew pozorom, przeprowadzana w łazience. Możesz zabrać wanienkę do najcieplejszego pomieszczenia (temperatura powietrza powinna wynosić około 23-25 °C) i tam wykąpać dziecko.

Temperatura wody do kąpieli noworodka powinna mieć 36-37 °C. Możesz ją kontrolować metodą tradycyjną, wkładając łokieć do wody i sprawdzając, czy temperatura wody jest zbliżona do twojej temperatury ciała lub poprzez specjalny termometr przeznaczony właśnie do tego celu. Kilka minut (3-6 minut) powinno w zupełności wystarczyć, by dokładnie umyć maleństwo, dlatego nie musisz się martwić, że woda wystygnie podczas kąpieli.

Jeśli chodzi o najlepszą pozycję dziecka podczas kąpieli, to nie ma na to jednej recepty. W zależności od tego, czy używasz wiaderka czy wanienki, ta pozycja będzie wyglądała inaczej. Dziecko musi się czuć bezpiecznie, a jego główka powinna być podtrzymywana przez cały czas kąpieli.

Noworodki i niemowlęta wystarczy kąpać 2-3 razy w tygodniu. Skóra takiego malucha jest bardzo delikatna, a codzienne mycie może ją podrażniać. Codzienne kąpiele są wskazane dopiero dla dzieci raczkujących, które eksplorują najgłębsze zakamarki twojego domu i poznają świat za pomocą dotyku.

Pierwszy kontakt z wodą bardziej przypomina obmywanie niż prawdziwą kąpiel. Do czasu, gdy kikut pępowiny jeszcze nie odpadł, do kąpieli maluszka używaj tylko i wyłącznie zwykłej wody lub preparatów przeznaczonych do kąpieli dzieci od pierwszego dnia życia. Wysokość wody w wanience nie powinna wynosić więcej niż 10-15 cm. 

Na początku myj dziecko za pomocą swojej ręki. Gdy kikut pępowinowy odpadnie, czyli około 2-4 tygodnia życia malucha, możesz zacząć używać specjalnej myjki do kąpieli. Wybierz taką, którą można prać w pralce.

Kosmetyki używane podczas kąpieli nie powinny podrażniać wrażliwej skóry dziecka, ani jego oczu, dlatego korzystaj tylko i wyłącznie z produktów przeznaczonych do pielęgnacji noworodków. Sprawdź, czy produkt, z którego chcesz skorzystać jest przeznaczony dla noworodków od pierwszego dnia życia i korzystaj tylko z takich środków. Używaj produktów w płynnej postaci, nie stosuj mydeł w kostce.

To pytanie zadaje wielu świeżo upieczonych rodziców. Nie ma jednej pory dnia, w której należy to robić. Niektóre dzieci są markotne rano, inne wieczorem, dlatego warto po prostu obserwować malca i wybrać tę porę dnia, w której jest zazwyczaj spokojne i zrelaksowane. Kąpiel powinna go dodatkowo zrelaksować i wyciszyć.

Zdejmij biżuterię, o którą maluszek mógłby się zranić i załóż ubranie, które przetrwa ewentualny kontakt z wodą. Naszykuj wanienkę z wodą, ręcznik, piżamkę lub inne ubranie, pampersy lub pieluszki, chusteczki nawilżające, sól fizjologiczną, waciki i kosmetyki dla niemowląt.

Zanim zdejmiesz maluszkowi ubranie, umyj jego powieki, nosek i małżowinę uszną za pomocą wacika nasączonego solą fizjologiczną. Nie wkładaj mu nic do nosa i ucha, po prostu oczyść powierzchnię skóry. Następnie rozbierz dziecko i sprawdź, czy ma zabrudzoną pieluszkę. Przetrzyj pupę i okolice intymne za pomocą mokrych chusteczek.

Wkładając dziecko do wanienki, trzymaj je jedną ręką za pośladek, a drugą ręką przytrzymuj jego główkę. Zamocz na początku stopy i nogi malucha, by mógł oswoić się z nową sytuacją, a następnie delikatnie włóż go do wanienki. Wyciągnij rękę spod pośladka dziecka i delikatnie obmywaj jego całe ciało, nie zapominając o wszystkich fałdkach.

Wyciągnij dziecko z wanienki na ręcznik, dokładnie go otul i osusz. Nie pocieraj jego skóry, po prostu dotykaj jego skórę przez ręcznik. Teraz możesz przejść do dalszej pielęgnacji skóry dziecka – użyj oliwki lub kremu przeznaczonego dla skóry noworodków, zabezpiecz skórę pupy maścią przeciwko odparzeniom, załóż mu pampersa lub pieluszkę i ubierz w naszykowane wcześniej ubranie. 

Przez pierwsze 2-4 tygodnie życia noworodka kąpiele nie są łatwe i mogą przysporzyć rodzicom wiele stresu. Przyczyną tego zamieszania jest między innymi kikut pępowinowy, który, zanim odpadnie, musi się zagoić, a temu zdecydowanie sprzyja suche środowisko. Oczywiście są sytuacje, w których należy go umyć wodą lub wodą z mydłem, np. zabrudzenie kałem czy moczem, ale należy go następnie dokładnie osuszyć za pomocą jałowego gazika.

Wielu rodziców spotyka się z poradami swoich mam i babć, które sugerują, że kikut należy przemywać spirytusem. Faktycznie, kiedyś właśnie w taki sposób pielęgnowało się kikut, ale obecnie się tego nie zaleca. Alkohol dobrze osusza skórę i dodatkowo chroni ją przed drobnoustrojami, ale też ją podrażnia. Co więcej, istnieje ryzyko, że przedostanie się do krwiobiegu malucha (bezpośrednio przez niezagojony kikut), dlatego, według obecnych wytycznych, nie należy tego praktykować.

Autorka: Natalia Ciszewska