Kto napisał Kajko i Kokosz?

Kajko i Kokosz to popularna seria polskich komiksów, stworzonych przez wybitnego Janusza Christę. Przygody dwóch dzielnych wojowników obserwować można przez kilka serii, które dzieją się w różnych miejscach i w różnym czasie. Mimo upływu czasu – nadal cieszą się ogromną popularnością wśród czytelników.

Janusz Christa – o autorze

Janusz Christa to, obok Papcia Chmiela, prekursor komiksu w Polsce. Zadebiutował w magazynie Przygoda (Kuku Ryku) i Jazz (Opowieść o Amstrongu) w 1957 roku. Zaledwie rok później w Wieczorze Wybrzeża zaczął ukazywać się komiks, opowiadający o dwóch marynarzach: Kajtku i Majtku. Christa bardzo szybko przemianował ich na Kajka i Kokosza. Seria ta dostępna jest do tej pory we wznowieniach i nowych wydaniach.

Kajko i Kokosz narysowani byli kreską, określaną jako zdeformowana, charakterystyczna dla produkcji humorystycznych. Oprócz Wieczoru Wybrzeża na drukowanie zabawnych historii zdecydował się Świat Młodych. Pierwszy z 20 albumów ukazał się w 1975 roku. Wśród najlepszych z serii wyróżnia się komiksy Na wczasach, W krainie Borostworów, Szkoła latania oraz Festiwal czarownic. Co ciekawe, trzy albumy wydane zostały w gwarze śląskiej, kaszubskiej i podhalańskiej.

Janusz Christa – historia

Kariera Janusza Christy była niezwykle ciekawa. Kiedy chciał otrzymać posadę rysownika w gazecie Przygoda – podał się za szwedzkiego repatrianta. Udało się – jednak pierwsze problemy pojawiły się podczas wizyty w wydawnictwie. Młody Christa nie poddał się stresowi, który wówczas mu towarzyszył – obrócił całą sytuację w żart.

W swoich dziełach autor często wykorzystywał tematykę fantastyczną. Przykładem tego jest Kajko i Kokosz w kosmosie, który ukazywał się w prasie przez cztery lata. Doczekał się również albumowego 600-stronicowego wydania – uznawany jest za najdłuższy polski komiks.

Christę uznaje się za jednego z polskich mistrzów rysowania z wypracowanym warsztatem. Jego kreska zawsze była wyrazista, pewna i niezwykle stylowa. Kolejną jego zaletą była umiejętność opowiadania. Jego historie były dowcipne i lekkie, często odnosił się w nich do PRL-u. Autor komiksów interesował się również muzyką jazzową – nie tylko jako słuchacz – grał bowiem na perkusji. Janusz Christa odznaczony został Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Janusz Christa większość życia spędził w Sopocie, którego władze rozważały stworzenie parku Kajko i Kokosza.

Kajko i Kokosz w kulturze

W latach 80. Podjęto pierwsze próby nakręcenia filmu animowanego, później również i aktorskiego. W 2006 roku widzowie mieli okazję zobaczyć w kinach 16-minutową produkcję, opartą na Zamachu na Milusia – jednego z albumów.

Na rynku ukazały się również gry planszowe z udziałem głównych postaci cyklu - Kajko i Kokoszem. Pierwsza z nich – Wielki wyścig – wydana została w 2009 roku. Polega na jak najszybszym dotarciu do mety w wyścigu dookoła grodu, zorganizowanym przez księcia Bolka. Fabuła drugiej – Wyprawy śmiałków – jest zbliżona do poprzedniczki. Komiks był również podstawą do stworzenia 6 gier komputerowych i figurek z postaciami. Ich producent otrzymał nagrodę Medalu Targów Kielce za doskonałe przedstawienie kultowych postaci z polskiej bajki. Autorem projektów Kajka, Kokosza, Łamignata, Milusia, Hegemona i Kaprala jest Grzegorz Kupiec.

Na podstawie komiksów Christy Studio EgoFilm wyprodukowało serial animowany, do którego scenariusz stworzyli Rafał Skarżycki i Maciej Kur. 26 odcinków ukazało się w lutym 2021 roku na platformie Netflix.

Szkoła latania – bohaterowie

Adresatami produkcji Janusza Christy byli odbiorcy młodsi, do których trafiały zabawne komiksowe opowiadania. Autor stworzył oryginalnych i charakterystycznych bohaterów. Kończąc serię marynistyczną – zmienił czas akcji na okres wczesnego średniowiecza. Ponieważ Christa chciał uniknąć cenzury i problemów z Kościołem Katolickim – nie sprecyzował dokładnie, kiedy dzieje się historia – określał ją jako parasłowiańską.

Historia ta nosi nazwę Szkoła latania. Bohaterami są m.in. Łamignata, który narzeka na brak sił w życiu codziennym. Ma on żonę – Czarownicę, która ofiarowuje mu czarodziejską fujarkę. Ma to być remedium na jego dolegliwości. Tymczasem inny bohater – Mirmił, wraz z dwoma wojami, wracają z polowania. Nie zostają jednak wpuszczeni do grodu i błądzą po lesie. Padają ofiarą Łamignata, który wypróbowuje moc fujarki. Do zajścia włączają się także Zbójcerze. Kiedy nastaje poranek Mirmił zakazuje zamykania bramy, o czym dowiadują się Zbójcerze. Napadają na jego dom, jednak w pogotowiu stoją dzielni Kajko i Kokosz, którzy przeganiają intruzów.

Kajko i Kokosz to przeciwieństwa – różnią się od siebie niemal pod każdym względem. Kajko to bohater drobnej postury. Wyróżniają go spryt, inteligencja i odwaga. Zdarza mu się jednak ulegać pokusom. Kokosz z kolei to tęgi, przesądny, łysy głodomór. Uwielbia spożywać posiłki w spokoju – nie znosi, kiedy ktoś mu w tym przeszkadza. Ponadto, jest dość strachliwy. Kajko i Kokosz, mimo widocznych gołym okiem różnic, stanowią parę wspierających się przyjaciół, którzy przeżywają wiele wspólnych przygód.

Krwawy Hegemon – przywódca Zbójcerzy – planuje zemstę. Chce, żeby Mirmił nauczył się latać. Ten udaje się więc do ciotki Kokosza, chcąc pobrać nauki latania na miotle. Niestety, nie udaje mu się, dlatego Hegemon ponownie odwiedza go, sugerując odwiedzenie Wyższej Szkoły Latania. Mirmił ochoczo korzysta z propozycji i zdobywa dyplom umiejętności. W tym czasie Hegemon ponownie atakuje gród. Bohaterowie Szkoły latania walczą dzielnie – jak skończy się bitwa? O tym czytelnik musi przekonać się sam.

Spektakl Kajko i Kokosz

Pierwsza teatralna adaptacja bajki Kajko i Kokosz miała miejsce w Słupsku w 1986 roku. Spektakl reżyserowała Bogusława Czosnowska. W roli Kajka pojawił się Adam Gromadzki, w roli Kokosza – Jerzy Karnicki. Kolejną premierą, która przyciągnęła publiczność, było przedstawienie Kajko i Kokosz Festiwal Czarownic. Wydarzenie miało miejsce w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Spektakl reżyserowała Marta Ogrodzińska.

Na najwierniejszych fanów Janusza Christy czeka niezwykła niespodzianka. Spektakl Kajko i Kokosz Szkoła latania już niebawem odbędzie się w Teatrze Syrena w Warszawie. To musicalowa adaptacja komiksu w reżyserii Jakuba Szydłowskiego, z wspaniałą muzyką Jakuba Lubowicza.

Spektakl Kajko i Kokosz Szkoła latania to doskonały sposób zachęcenia młodych czytelników do zapoznania się z historią dwóch niezwykłych bohaterów. Komiks ten od 2016 roku znajduje się bowiem w kanonie lektur w szkole podstawowej.

Jak mówi Jakub Szydłowski – Kajko i Kokosz to przepełniona dowcipem intryga z mnóstwem kultowych tekstów. Widz ma możliwość czerpać przyjemność z oglądania na żywo ulubionych bohaterów i ich przygody. Na scenie pojawią się Marek Grabiniok, Piotr Siejka, Marcin Wortmann, Magdalena Placek-Boryń, Jolanta Litwin-Sarzyńska, Beata Olga Kowalska, Beatrycze Łukaszewska, Kamil Zięba, Michał Konarski, Przemysław Glapiński, Jacek Pluta, Albert Osik, Agnieszka Rose, Marta Walesiak-Łabęcka.