Data modyfikacji: Poniedziałek, 24.01.2022

Noworodek, a koronawirus: na co zwracać szczególną uwagę

Pandemia spowodowana wirusem SARS-CoV-2 opanowała niemalże każdy zakątek świata, mimo to wciąż niewiele wiadomo na temat przebiegu choroby COVID-19 wśród noworodków. Czy świeżo upieczeni rodzice mają powód do niepokoju? Na co zwracać szczególną uwagę w przypadku koronawirusa u noworodków?

Wśród dorosłych COVID-19 wywołuje zespół rozmaitych objawów, z których najpopularniejsze to: uporczywy kaszel, wysoka gorączka, bóle mięśni i osłabienie. Zwykle choroba ma charakter łagodny, skąpoobjawowy - jednak nie należy jej lekceważyć, bowiem u osób z chorobami współistniejącymi oraz osłabionym układem immunologicznym koronawirus może prowadzić do ciężkiej niewydolności oddechowej, a nawet zgonu. Rodzice, ale także liczni specjaliści, próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, czy w niebezpieczeństwie znajdują się również noworodki? Wciąż trwają badania jak wygląda przebieg COVID-19 u maluchów i na co zwrócić uwagę.

Koronawirus w ciąży - czy zagrożenie dla dziecka?

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na niektóre choroby wirusowe, które mogą stanowić niebezpieczeństwo zarówno dla matki jak i dziecka, takimi wirusami są np. SARS, MERS oraz Rubella virus wywołujący różyczkę. Warto jednak podkreślić, że zgodnie z obecną wiedzą, ciężarne nie są narażone bardziej niż ogół społeczeństwa na zachorowanie na COVID-19, co nie znaczy, że mogą one bagatelizować chorobę, gdyż ciąża jest czynnikiem predysponującym do cięższego przebiegu COVID-19 oraz porodu przedwczesnego.

Ważną informacją jest, że transmisja z matki na dziecko zwykle nie występuje, choć wciąż trwają badania pod tym kątem a wyniki w skali światowej bywają sprzeczne. Jak dotąd opisane przypadki wykrycia koronawirusa wśród noworodków sugerują zarażenie dziecka drogą kropelkową, tuż po porodzie. Zgodnie z obecną wiedzą, istnieje minimalne ryzyko przekazania SARS-CoV-2 dziecku w łonie matki, jednak nie można go wykluczyć. Wciąż trwają także badania wpływu infekcji okołoporodowej na rozwój dziecka.

Często zadawanym pytaniem jest także, czy matka chora na COVID-19 może karmić piersią zdrowego noworodka? Odpowiedź na to pytanie jest problematyczna i budzi wciąż wiele kontrowersji. Jak dotąd nie wykryto wirusa SARS-CoV-2 w mleku matki, w związku z tym CDC oraz WHO zaleca karmienie standardowe z zachowaniem zasad bezpieczeństwa (podczas karmienia piersią, noworodek może wciąż zarazić się drogą kropelkową). Jednak nie wszystkie kraje i specjaliści z dziedziny neonatologii przystają na zalecenia i rekomendują opóźnienie rozpoczęcia karmienia piersią do momentu uzyskania ujemnego wyniku przez matkę. Rozsądnym kompromisem pomiędzy karmieniem dziecka mlekiem mamy, a zachowaniem wszelkich środków ostrożności jest odciąganie pokarmu i podanie go noworodkowi przez osobę zdrową. W sytuacji, kiedy zarówno mama jak i noworodek posiadają dodatni wynik testu na COVID - 19, karmienie piersią może wręcz przynieść pozytywne efekty terapeutyczne dla dziecka.

Koronawirus u noworodków - objawy i przebieg choroby

Według najnowszych doniesień płynących z oddziałów pediatrycznych szpitali z różnych rejonów świata, COVID-19 występujący wśród noworodków ma zwykle zdecydowanie lżejszy przebieg, w porównaniu z osobami dorosłymi.

Najczęściej występujące objawy zarażenia koronawirusem u noworodków:

gorączka
wymioty
drażliwość wynikająca ze zmęczenia
zaczerwienienie gardła
wydzielina z nosa
kaszel o łagodnym przebiegu oraz płytki oddech

Wśród noworodków, które są obciążone ciężkimi chorobami współistniejącymi, istnieje ryzyko rozwinięcia niewydolności oddechowej. Na uwagę zasługują także wciąż trwające badania nad infekcją koronawirusem u wcześniaków, która daje niespecyficzne objawy (tachykardia, bezdech, brak apetytu, płytki oddech)

Koronawirus u noworodka - co robić?

W przypadku jakichkolwiek podejrzeń COVID-19 u noworodka, należy zgłosić się do szpitala z oddziałem zakaźnym, stacji sanitarno-epidemiologicznej lub telefonicznie do lekarza POZ w celu otrzymania skierowania na test wykonany metodą RT-PCR. Materiałem do badania jest wymaz pobrany z nosogardzieli, lub gardła a następnie nosa. W przypadku, kiedy doszło do kontaktu osoby chorej (matki, personelu medycznego) z noworodkiem w chwili urodzenia, zaleca się wykonanie testu już po 24 godzinach.

Pozytywny wynik na koronawirusa oznacza konieczność izolacji dziecka od pozostałych członków rodziny posiadających negatywny wynik testu. Noworodek powinien być pod opieką neonatologa, który w przypadku nasilenia objawów może zastosować leczenie objawowe obniżające gorączkę oraz zapobiegające odwodnieniu. Zarówno w przypadku noworodków, jak i wcześniaków zaleca się nie tylko obserwację wydolności oddechowej, ale także pracy układu sercowo-naczyniowego oraz pokarmowego (RTG lub USG brzucha i płuc, oznaczenie morfologii krwi, CRP, enzymów wątrobowych

Jak zatem podsumować obecną wiedzę dotyczącą noworodków oraz infekcji koronawirusem? Przede wszystkim należy zachować spokój. Według obecnej wiedzy, zarażenie dziecka w trakcie ciąży jest niemalże niemożliwe, podczas porodu mamy chorujące na COVID-19 powinny stosować się do zaleceń lekarzy, którzy podejmą decyzję jaka forma porodu będzie najbardziej optymalna dla zdrowia malucha. Po porodzie zarówno chora jak i potencjalnie zdrowa mama powinna przestrzegać zasad reżimu sanitarnego - stosować maski zakrywające twarz i usta, możliwie jak najczęściej myć i dezynfekować ręce, ograniczyć kontakty noworodka do członków najbliższej rodziny. W przypadku dostrzeżenia niepokojących objawów należy zgłosić się do wspomnianych wyżej placówek, z dużym prawdopodobieństwem choroba będzie miała łagodny przebieg, jednak dziecko powinno pozostać pod okiem specjalistów. Należy pamiętać, że stosowanie się do ustalonych w Polsce rekomendacji znacznie niweluje ryzyko transmisji wirusa. Warto także, aktualizować swoją wiedzę na bieżąco, bowiem wciąż trwają liczne badania nad infekcją SARS-CoV-2 u dzieci.