Data publikacji:
Czym jest parentyfikacja i jakie ma skutki?
Wyobraźmy sobie, że zamiast beztroskiej zabawy i odkrywania świata dziecko musi troszczyć się o innych, dbać o dom, wspierać emocjonalnie rodzica i rozwiązywać problemy, które powinny należeć do dorosłych. To właśnie parentyfikacja – zjawisko, które często pozostaje niezauważone, a jego skutki mogą towarzyszyć przez całe życie. Czy każde dziecko pomagające w domu jest ofiarą parentyfikacji? Jakie są jej konsekwencje i czy można jej zapobiec? W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku i podpowiemy, jak zadbać o zdrową równowagę w rodzinie.
Parentyfikacja – co to jest?
Parentyfikacja to sytuacja, w której dziecko przejmuje obowiązki emocjonalne lub praktyczne normalnie należące do rodziców. To odwrócenie ról w rodzinie, gdzie dziecko staje się opiekunem, wsparciem emocjonalnym lub osobą odpowiedzialną za innych, zamiast samo otrzymywać troskę i bezpieczeństwo.
Kiedy najczęściej dochodzi do parentyfikacji? Najczęściej dotyka ona rodziny, w których dorośli nie realizują się jako rodzice. Może to wynikać z różnych czynników – należą do nich przykładowo:
Rodzaje parentyfikacji
Parentyfikacja przybiera różne formy, jednak najczęściej wyróżnia się jej dwa główne rodzaje: instrumentalną i emocjonalną. Parentyfikacja instrumentalna polega na przejmowaniu przez dziecko obowiązków domowych, które wykraczają poza jego wiek i możliwości. Może to być między innymi opieka nad młodszym rodzeństwem, przygotowywanie posiłków, sprzątanie czy w skrajnych przypadkach zarządzanie domowym budżetem.
Czym jest z kolei parentyfikacja emocjonalna? Dziecko staje się wsparciem psychicznym dla rodzica i wchodzi w rolę powiernika, doradcy lub osoby, która pomaga regulować emocje dorosłego. Tego rodzaju obciążenie może prowadzić do nadmiernego poczucia odpowiedzialności i trudności w budowaniu zdrowych relacji w dorosłym życiu. Choć sporadyczna pomoc w domu czy okazywanie wsparcia bliskim są naturalnym elementem relacji rodzinnych, chroniczna parentyfikacja zaburza prawidłowy rozwój dziecka.
Parentyfikacja – skutki w dorosłym życiu
Dziecko przyzwyczajone do opiekowania się innymi w dorosłości może mieć problem z wyznaczaniem granic i zaspokajaniem własnych potrzeb. Kolejną konsekwencją jest nadmierne poczucie odpowiedzialności, które często prowadzi do przeciążenia obowiązkami w pracy, rodzinie czy związkach. Osoby, które doświadczyły parentyfikacji, mogą mieć również trudności z rozpoznawaniem i wyrażaniem własnych emocji, ponieważ od najmłodszych lat były skupione na uczuciach i problemach innych. Tacy dorośli często też zmagają się z nadmiernym perfekcjonizmem, który wynika z przekonania, że tylko poprzez spełnianie oczekiwań otoczenia można zasłużyć na akceptację i miłość.
Jak zapobiegać parentyfikacji?
Najważniejsze jest dbanie o równowagę ról w rodzinie tak, aby dziecko nie przejmowało odpowiedzialności przekraczającej jego możliwości rozwojowe. Dorośli powinni zapewnić pociesze poczucie bezpieczeństwa i jasno określić, że to oni są odpowiedzialni za rozwiązywanie problemów. Istotne jest również szukanie wsparcia – zarówno u bliskich, jak i u specjalistów. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy rodzic zmaga się z chorobą, kryzysem emocjonalnym czy trudną sytuacją życiową. Kolejnym ważnym elementem jest świadoma rozmowa z dzieckiem, pozwalająca mu na wyrażanie własnych emocji i potrzeb bez poczucia, że musi dźwigać ciężar problemów dorosłych.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Jakie kule do kąpieli dla dzieci wybrać?
2025-05-15
Jajka wszy a łupież. Jak odróżnić łupież od gnid?
2025-05-12
Na czym polega kinezjologia edukacyjna?
2025-05-08
Jaką wybrać walizkę dla dzieci?
2025-05-08
Piniata – dlaczego warto ją wybrać na urodziny dziecka?
2025-05-08
Jaki GPS dla dziecka? Jakie są zalety lokalizatora dla dzieci?
2025-05-05
Autor: Anna Mlonka