Data modyfikacji:

Etapy rozwoju niemowlęcia: 0-6 miesięcy

Co powinien potrafić niemowlak? Jak prawidłowo powinien przebiegać jego rozwój? Te pytania zadają sobie chyba wszyscy rodzice. Dzisiaj spróbujemy rozwiać część wątpliwości – zobaczcie, jakie są etapu rozwoju niemowlęcia w pierwszym półroczu jego życia.

Byliśmy ostatnio z synem w przychodni, gdzie poznał swoich rówieśników: Jasia i Basię. Basia była najgłośniejsza z całej trójki, kokieteryjnie „zagadywała” chłopaków, a Jaś sam już siedział (i nie płakał po szczepieniu!). Tymczasem nasz młody ani siadania, ani gadania jeszcze nie opanował. Spotkało się więc troje maluchów w tym samym wieku, ale każde z zupełnie innymi umiejętnościami. Czy powinnam się martwić, że mój syn w porównaniu z pozostałą dwójką jest najbardziej „w tyle"? Serce mówi tak, ale rozum je uspakaja. I słusznie! Jak przekonują specjaliści, na naukę wszystkiego przyjdzie czas…

Jest w nas jakieś podświadome przekonanie, że nasze dziecko jest, albo powinno być, większe, szybsze, ładniejsze, mądrzejsze od innych. Rodzice często dają się ponieść czemuś w rodzaju wyścigu sprawności i dlatego tak bardzo uwielbiają porównywać! Jedni mają potrzebę opowiadania o tym, czego to ich potomek już sam nie robi, inni popadają w paranoję, że skoro ich maleństwo robi to inaczej albo w ogóle, to może coś z nim jest nie tak....i zaczynają się kompleksy albo bieganie po lekarzach.
Owszem, jeśli opóźnienie jest wyraźne, warto się nim zainteresować bo szybka reakcja da szansę na wykrycie ewentualnych zaburzeń, ustalenie przyczyn i odpowiednią interwencję. Ale należy też pamiętać, że schematy czy tabele rozwoju dziecka pokazują uśredniony wzorzec, a nie każdy mały człowiek ma ochotę być średniakiem! Dlatego podstawowa zasada to: Każde dziecko ma własne tempo zmian. Nie poganiamy, tylko uważnie obserwujemy. Na co szczególnie zwracać uwagę? Świetnie to opisała Jackie Silberg w książce “Gry i zabawy z niemowlakami”:
  • na sprawności motoryczne, czyli na sprawność ruchową, tj. na obracanie się, siadanie, chwytanie przedmiotów itp.
  • sprawności słuchowe i wzrokowe- początkowo zmysły wzroku i słuchu są słabo rozwinięte, ale z każdym dniem działają sprawniej, dzięki nim dziecko poznaje świat
  • językowe i poznawcze, np. czy dziecko uśmiecha się, wydaje dźwięki, reaguje na widok osób i przedmiotów czy na dotyk
  • wyrażania siebie, np. gdy dziecko obserwuje swoje rączki, reaguje na swoje odbicie w lustrze, wyczuwa czas karmienia albo samo się bawi, rozpoznaje rodziców, wyciąga rączki w ich stronę 

Kiedy zatem i co niemowlak “powinien” potrafić? Heidi Murkoff i Sharon Mazel w książce “Pierwszy rok życia dziecka” tak o tym piszą:

Noworodek przyjmuje przeważnie ułożenie płodowe ze zgiętymi kończynami, ale potrafi przekręcić główkę na bok, energicznie zgina i prostuje kończyny, chwyta rączką palec, na gwałtowne bodźce reaguje odruchem Moro. Maluch potrafi skupić wzrok na przedmiotach oddalonych o 20-30 cm (przede wszystkim na twarzy mamy).

Co potrafi miesięczne dziecko? Po ukończeniu pierwszego miesiąca niemowlę:

  • położone na brzuchu, przez krótką chwilę trzyma głowę lekko w górze
  • uśmiecha się
  • rozpoznaje rodziców, potrafi zatrzymać wzrok na ich twarzy
  • wydaje pierwsze dźwięki

Co potrafi 2 miesięczne dziecko:

  • leżąc na brzuszku, utrzymuje wysoko głowę i ramiona
  • trzymane w pozycji pionowej, sztywno trzyma główkę
  • odkrywa swoje ręce i stopy
  • potrafi sięgać po różne przedmioty i je chwytać
  • eksperymentuje z gestami i mimiką twarzy
  • zaczyna świadomie się uśmiechać
  • grucha

Co potrafi 3 miesięczne dziecko:

  • podnosi pewnie głowę, leżąc na brzuchu
  • na brzuszku unosi do góry rączki i nóżki i buja się jak kołyska
  • byc może potrafi obrócić się z pleców na bok i z boku na plecy
  • interesuje się otoczeniem
  • wyciąga rączkę po grzechotkę, potrafi nią potrząsać
  • wydaje okrzyki
  • głośno się śmieje

Co potrafi 4 miesięczne dziecko:

  • sprawnie odwraca się z brzucha na plecy i z pleców na boki
  • unosi główkę, leżąc na plecach
  • sięga po przedmioty obiema rękoma jednocześnie
  • reaguje na znajome głosy, obraca się w kierunku, z którego dochodzą

Co potrafi 5 miesięczne dziecko:

  • w szóstym miesiącu życia malec może próbować siedzieć 
  • sztywno trzyma główkę
  • pewnie chwyta przedmioty, potrafi przekładać je z rączki do rączki
  • wkłada do ust swoje stópki
  • gaworzy i śmieje się
  • mogą pojawić się pierwsze ząbki

Co potrafi 6 miesięczne dziecko:

  • siedzi samo, zabezpieczając się rączkami
  • stuka chwyconymi zabawkami
  • leżąc na brzuszku, próbuje pełzać
  • gaworzy, pokrzykuje, wymawia dwusylabowe wyrazy np. mama, tata, dada
  • radośnie reaguje na swoje odbicie w lustrze
To jednak tylko książkowe uśrednienia, a określenie “niemowlak powinien potrafić” jest mocno umowne i nie ma co panikować, że córka brata już chodzi i ma 3 zęby, choć jest o 2 tygodnie młodsza od naszej/naszego bezzębnego słodziaka na czworakach. Tu znowu powołam się na książkę "Pierwszy rok z życia dziecka", gdzie Heidi Murkoff i Sharon Mazel podkreślają: "Jeśli twoja pociecha nie potrafi wykonywać jednej czy więcej z tych czynności, nie martw się – szybko nadrobi straty. 

Niemal na pewno tempo, w jakim się rozwija twoje dziecko, jest dla niego prawidłowe." Warto też pamiętać, że tempo zdobywania pewnych umiejętności nie musi przyspieszać kolejnych ani wpływać na dalszy rozwój dziecka. Czyli to, że malec szybko mówi, wcale nie oznacza, że zostanie w przyszłości prezenterem telewizyjnym czy radiowym. Wyścig sprawności jest totalnie bez sensu! 
Na koniec ważna uwaga: "dziecko tylko wtedy może opanować umiejętności z pozycji na brzuszku, jeśli ma okazję poćwiczyć", dlatego pamiętajcie, żeby dawać mu szanse znalezienia się w różnych pozycjach i sytuacjach, oczywiście zawsze pod nadzorem opiekuna.

Autorka: Joanna Łukaszewska