Objawy refluksu u dzieci: jak sobie z nim radzić?

Refluks to przypadłość, której istotą jest cofanie się zawartości żołądka i przemieszczanie się jej aż do przełyku. Proces ten dość często zachodzi u małych dzieci, ale bywa mylony z ulewaniem – czego skutkiem jest opóźnienie diagnozy i wdrożenia leczenia. Sprawdź, jakie są objawy refluksu u dzieci, by móc je w porę rozpoznać.

Co to jest refluks?

Refluks (choroba refluksowa odcinka żołądkowo-przełykowego) to przypadłość polegająca na cofaniu się treści żołądkowej z żołądka do przełyku – czemu oczywiście towarzyszy szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Objawy refluksu u dzieci pojawia się wówczas, gdy mięśnie, które zamykają przejście między przełykiem a żołądkiem, nie działają tak, jak powinny, czyli „przepuszczają” cofającą się treść.

Objawy refluksu u dzieci – symptomy ze strony układu pokarmowego

Refluks może powodować szereg dolegliwości – niektóre pochodzą ze strony układu pokarmowego, inne ze strony układu oddechowego, poza tym choroba może wpływać na ogólne zachowanie się dziecka. Na początek przyjrzyjmy się pierwszym z wymienionych symptomów. Związane z układem pokarmowym objawy refluksu u dzieci w wieku niemowlęcym to:

• niepokój w czasie karmienia – dziecko jest drażliwe, odgina głowę, czasem również odmawia przyjmowania pokarmu,
• bardzo częste ulewanie nawet po 2-3 godzinach od zjedzenia posiłku,
• zaburzenia połykania (niemowlę często krztusi się w czasie prób przełknięcia mleka),
• wymioty (od ulewania różnią się tym, że treść żołądkowa zostaje wyrzucana pod ciśnieniem).

Starsze dzieci mogą skarżyć się ma ból w mostku oraz kwaśny posmak. Dziecko może również informować, że treść cofa mu się do przełyku, mówiąc na przykład, że „prawie zwymiotowało”. U części dzieci mogą zdarzać się wymioty.

Objawy refluksu u dziecka – symptomy ze strony układu oddechowego

Niezależnie od wieku dziecka, mogą pojawić się u niego objawy refluksu ze strony układu oddechowego. Są to:

• przewlekły kaszel niemający związku z infekcjami,
• świszczący oddech,
• chrypka.

U niektórych dzieci cierpiących na refluks z uwagi na wyżej wymienione symptomy niesłusznie podejrzewa się alergie wziewne. Inne objawy refluksu u dzieci Inne objawy refluksu u dziecka, które – zwłaszcza w połączeniu z poprzednio wymienionymi – powinny zwrócić uwagę rodziców, to:

• zbyt mały przyrost ciała,
• zaburzenia snu,
• zmiany zachowania; dziecko jest drażliwe, marudne, a jeśli jest w wieku niemowlęcym – jest również płaczliwe, trudno je uspokoić,
• u niemowląt – ogromna niechęć do leżenia na płasko; niemowlęta cierpiące na refluks nazywane są „nieodkładalnymi”; szybko budzą się ze snu w łóżeczku, lepiej natomiast znoszą spanie w foteliku samochodowym albo leżaczku z lekko uniesionym oparciem.

Czy refluks u dzieci trzeba leczyć?

Im wcześniej rodzice zdecydują się udać z malcem do lekarza, tym lepiej. Jest tak nie tylko z uwagi na fakt, że objawy refluksu u dzieci są wyjątkowo nieprzyjemne, ale także z powodu dużego ryzyka wystąpienia poważnych konsekwencji przypadłości. Są to między innymi:

• zapalenie przełyku (bardzo bolesne),
• zwężenie przełyku,
• anemia,
• u dzieci mających już zęby – próchnica i erozja szkliwa,
• ciągle nawracające zapalenie ucha środkowego,
• częste zapalenia płuc,
• groźne bezdechy nocne (wyjątkowo niebezpieczne zwłaszcza dla niemowląt).

Warto również wspomnieć, że refluks może doprowadzić do zespołu Sandifera. Jest to schorzenie, którego istotą jest występowanie zaburzeń ruchowych (przede wszystkim nagłe odchylanie głowy do tyłu lub w bok).

Jako że ruchy prezentowane przez dziecko mają charakter napadowy, łatwo o podejrzenie, że choruje ono na padaczkę – choć w rzeczywistości obie choroby nic nie łączy. Zdaniem lekarzy występowanie tego typu symptomów związane jest z obniżeniem się pH w przełyku dziecka.

Leczenie refluksu u dzieci poniżej pierwszego roku życia

Jeśli rodzice zauważą objawy refluksu u dziecka, powinni skonsultować się z lekarzem pediatrą. Ten może skierować malucha do poradni gastroenterologicznej dla dzieci. W niektórych, nasilonych przypadkach konieczne jest włączenie leków – oczywiście o tym musi już zadecydować specjalista. W pozostałych, łagodniejszych postaciach refluksu zaleca się:

• stosowanie zagęszczonych pokarmów (zazwyczaj przy pomocy specjalistycznych preparatów); u dzieci karmionych piersią zagęstnik można podawać w trakcie karmienia, np. przy pomocy łyżeczki,
• unikanie przekarmiania dziecka (zwiększenie częstotliwości podawania posiłków przy jednoczesnych zmniejszeniu ich objętości),
• układanie dziecka do snu w łóżeczku lekko uniesionym od strony głowy (nóżki można postawić na książkach) albo na specjalnej poduszce typu klin,
• trzymanie dziecka w pozycji pionowej po karmieniu – aż do czasu, gdy maluch odbije połknięte powietrze.

Leczenie refluksu u dzieci powyżej pierwszego roku życia

U starszych dzieci nieco częściej wprowadza się leki. Ponadto bardzo ważne jest, aby:

• zredukować u dziecka nadwagę, jeśli na nią cierpi,
• nie podawać dziecku produktów wysoko przetworzonych, przede wszystkim słodyczy,
• nie podawać dziecku napojów gazowanych,
• zastąpić soki owocowe świeżymi owocami,
• dbać o aktywność fizyczną dziecka – im więcej czasu dziecko spędza w sposób bierny, tym intensywniejsze będą objawy dolegliwości,
• zmniejszyć objętość posiłków przy zwiększeniu ich częstotliwości,
• wprowadzić stałe pory posiłków,
• zaproponować dziecku spanie na poduszce typu klin albo lekko unieść łóżko od strony głowy – dla poprawienia komfortu snu.

Zdjęcie: AnnaStills/Envato Elements