Data modyfikacji: Wtorek, 26.07.2022

Urlop wychowawczy w 2024 roku – co musisz wiedzieć?

Urlop wychowawczy to popularne rozwiązanie systemowe przygotowane z myślą o młodych rodzicach. Dzięki niemu mogą oni opiekować się swoim dzieckiem w pełnym wymiarze godzin. Na jak długi urlop można sobie pozwolić i czy jest płatny? Zapoznaj się z naszym poradnikiem, w którym znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące urlopów wychowawczych.

Spis treści

Urlop wychowawczy – dla kogo?
Ile trwa urlop wychowawczy?
Czy urlop wychowawczy jest płatny?
Urlop wychowawczy - zasiłek
Podanie o urlop wychowawczy – gdzie je złożyć?
Czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy?
Urlop wychowawczy a urlop wypoczynkowy
Urlop wychowawczy a przedszkole. Czy da się to pogodzić?
Urlop wychowawczy a praca

Urlop wychowawczy – dla kogo?

Każdy rodzic wie, że narodziny dziecka wiążą się z przewróceniem świata do góry nogami. By przyzwyczajenie się do zmian było łatwiejsze, młodym rodzicom przysługuje prawo do urlopu wychowawczego. Dotyczy ono osób, które są zatrudnione na umowie o pracę przez co najmniej 6 miesięcy.

Dzięki takiemu rozwiązaniu, mama lub tata może opiekować się nowo narodzonym maluchem w pełnym wymiarze godzin.

Czytaj również: L4 w ciąży. Od kiedy?

Ile trwa urlop wychowawczy?

Osobie uprawnionej przysługuje 36 miesięcy urlopu wychowawczego, który należy wykorzystać do osiągnięcia przez dziecko 6. roku życia. Urlopu wychowawczego nie trzeba jednak wykorzystywać „ciągiem” – można podzielić go na maksymalnie 5 części, dopasowując go do potrzeb swoich i dziecka.

Ważną informacją jest to, że jedno z rodziców może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy urlopu wychowawczego – 1 miesiąc musi przypadać na drugiego rodzica. Para może zdecydować się również na podział urlopu na dwoje – w takiej sytuacji każdemu z rodziców przysługuje 18 miesięcy urlopu wychowawczego.

Czy urlop wychowawczy jest płatny?

Wiele osób zastanawia się, czy podczas urlopu wychowawczego przysługuje im jakiekolwiek wynagrodzenie. Co do zasady, urlop wychowawczy jest bezpłatny. W szczególnych sytuacjach można jednak skorzystać z zasiłku wychowawczego.

Urlop wychowawczy - zasiłek

Aby móc pobierać zasiłek wychowawczy, trzeba być beneficjentem zasiłku rodzinnego, do którego ten jest jedynie dodatkiem. Zasiłek rodzinny przysługuje tym rodzinom, których dochód w przeliczeniu na osobę nie przekracza 674 zł (lub 764 zł, jeśli w rodzinie jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności, orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności).

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:

95 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
124 zł miesięcznie na dziecko w wieku od 5 do 18 roku życia,
135 zł miesięcznie na dziecko w wieku od 18 do 24 roku życia.

Rodzice, którym ZUS przyzna prawo do zasiłku wychowawczego, otrzymają dodatkowo 400 zł bez względu na to, ile dzieci przebywa aktualnie pod ich opieką.

Podanie o urlop wychowawczy – gdzie je złożyć?

Jeśli rodzic podejmie decyzję o przejściu na urlop wychowawczy, pierwsze kroki powinien skierować ku swojemu pracodawcy, u którego należy złożyć pisemny wniosek. Pismo należy przedłożyć na 3 tygodnie przed datą rozpoczęcia urlopu. Pamiętaj jednak, że twój pracodawca ma prawo do odmówienia ci urlopu wychowawczego.

Co powinno znaleźć się we wniosku? Najważniejsze informacje to imię i nazwisko pracownika, nazwa i adres zakładu pracy, imię i nazwisko dziecka, na które ma być udzielony urlop, data rozpoczęcia i zakończenia urlopu oraz dane o wykorzystanych już częściach urlopu wychowawczego.

Czytaj również: Karmienie piersią - wszystko na temat

W podaniu musi się znaleźć również oświadczenie drugiego z rodziców o rezygnacji z urlopu wychowawczego we wskazanym terminie.

Czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy?

3 lata urlopu wychowawczego to całkiem sporo, zwłaszcza w obliczu stażu pracy. Wielu rodziców zastanawia się, czy czas spędzony z dzieckiem można doliczyć do zawodowego doświadczenia.

Artykuł 186 Kodeksu pracy mówi, że „okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze”. W trakcie przebywania na urlopie wychowawczym, pracownik nie może zostać zwolniony (do 21 dni do zakończenia urlopu). Po powrocie do pracy, staż danego pracownika zostaje zwiększony o przebyty urlop wychowawczy.

Czy urlop wychowawczy wlicza się do emerytury? Na szczęście, zmiany po 1999 roku ustanowiły go okresem składkowym, a co za tym idzie – wliczającym się do emerytury. Art. 186 Kodeksu p racy mówi wyraźnie, że „Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze”.

Urlop wychowawczy a urlop wypoczynkowy

A co z urlopem wypoczynkowym wówczas, gdy rodzic powróci już do służbowych obowiązków? Czy jego ilość jest wciąż ta sama jak wtedy, gdy wybierał się na urlop wychowawczy?

Kodeks pracy mówi, że jeśli staż pracy wynosi mniej niż 10 lat, pracownikowi należy się 20 dni urlopu. Jeżeli jednak pracownik przepracował ponad 10 lat, wymiar należnego urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni. To, ile dni urlopowych będzie przysługiwać rodzicowi po powrocie do pracy zależy od kilku kwestii.

Jeśli rodzicowi przysługuje 20 dni urlopu wypoczynkowego, a przed pójściem na urlop wychowawczy żaden z tych dni nie został wykorzystany, z każdym miesiącem przebywania na urlopie wychowawczym przysługujący urlop wypoczynkowy zmniejsza się o 1/12 (1,66 dnia na miesiąc).

Jeśli rodzicowi przysługiwało 26 dni urlopu zanim wybrał się na urlop wychowawczy, żaden z tych dni nie został wykorzystany, a na urlopie wychowawczym spędził 3 lata, w roku odejścia na urlop przysługuje mu 26 dni urlopu wypoczynkowego. Przez kolejne 2 lata pracownik nie nabywa prawa do nowych dni urlopowych, z kolei po powrocie do pracy wymiar urlopu zależy od rodzaju zawartej umowy.

Urlop wychowawczy a przedszkole Czy da się to pogodzić?

Mama na urlopie, a dziecko w przedszkolu. Czy to możliwe? Wielu rodziców waha się, czy w trakcie urlopu wychowawczego należy posyłać malucha do przedszkola. Wiąże się to z obawą o utratę prawa do urlopu.

Przepisy prawa nie zabraniają posyłania dziecka do przedszkola podczas przebywania na urlopie wychowawczym. Żaden z nich nie wskazuje jasno, że podczas urlopu kontakt z dzieckiem musi być stały i nieprzerwany; dziecko można bez obaw zapisać tak do przedszkola, jak i na dowolne zajęcia poza domem.

Urlop wychowawczy a praca

Rodzice, którzy nie mogą skorzystać z zasiłku wychowawczego, często rezygnują z organizacji urlopu ze względu na finanse. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z art. 1862 Kodeksu p racy, urlop wychowawczy nie wyklucza pracy zarobkowej.

Rodzic może podjąć ją u swojego pracodawcy lub w innej firmie pod warunkiem, że nie będzie ona wykluczała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Rodzice często korzystają z tego prawa pracując na zmniejszonych etatach, w tym czasie posyłając malucha do przedszkola.

Przed wybraniem się na urlop wychowawczy warto dowiedzieć się , jakie prawa przysługują rodzicowi i jakimi zasadami rządzi się 3-letni okres, który poświęca on na opiekę nad dzieckiem.