Data publikacji:

Jak pracować z dzieckiem z zespołem Aspergera?

Coraz bardziej rozwinięta i szerzej dostępna w ostatnich latach diagnostyka sprawiła, że dzieci ze stwierdzonym zespołem Aspergera jest naprawdę sporo. Pojawiają się nie tylko w warunkach szkolnych, ale nawet już w przedszkolnych. Jest niezmiernie ważne, aby specjaliści pracujący z tymi dziećmi posiadali nie tylko wiedzę, jak pracować z dzieckiem z zespołem Aspergera, ale przede wszystkim doświadczenie i umiejętności. Jest to potrzebne, aby umieć dotrzeć do dziecka, ale też pracować z nim jak najbardziej efektywnie.
jak pracować z dzieckiem zzespołem aspergera

Praca z dzieckiem z zespołem Aspergera

Codzienna praca z dzieckiem ze zdiagnozowanym Aspergerem jest dużym wyzwaniem, zarówno dla samych rodziców, jak i dla wychowawców i nauczycieli. Aby osiągnąć efekty, potrzeba cierpliwości, konsekwencji i zaangażowania. Znając specyfikę choroby i wskazówki do pracy, unikniemy działania po omacku. Bardzo dużym problemem w funkcjonowaniu dzieci z zespołem Aspergera są trudności w obszarze relacji z ludźmi. Uczenie się kompetencji społecznych jest zwykle okupione trudem, niepokojem i niezrozumieniem. Z kolei brak lub niewielki rozmiar umiejętności społecznych przedkłada się na ogólne trudności, w tym w uczeniu się, w nabywaniu samodzielności czy różnych umiejętności.

Jak pracować z dzieckiem z zespołem Aspergera w przedszkolu

W przedszkolu najbardziej zauważalne w przypadku dziecka z zespołem Aspergera, nawet jeszcze niezdiagnozowanego, są niepożądane zachowania. Nasilają się one szczególnie w środowisku niesprzyjającym rozwojowi społecznemu. Asperger może się wtedy objawiać autoagresją, agresją wobec otoczenia, wycofaniem czy stymulacjami. Bardzo dużym wsparciem dla takiego dziecka będzie przydzielony w oparciu o orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nauczyciel – cień. Jest to nauczyciel wspomagający proces kształcenia, który „podąża” za dzieckiem, ale jest przy nim cały czas obecny. Jeśli uczeń z zespołem Aspergera dopiero wkracza w grupę przedszkolną, włączanie trzeba przeprowadzić stopniowo, cierpliwie, ale też konsekwentnie. Świetnie jeśli jest to przedszkole integracyjne, ze sztabem specjalistów, w którym grupy są kameralne, zapewniające komfortowe warunki dla dzieci z niepełnosprawnościami.
Natomiast w codziennej pracy ważne jest skupianie się nie tyle na niewłaściwym zachowaniu, co na pozytywnym. Podstawą procesu terapeutycznego jest wybór odpowiednich nagród. Powinny być dostosowane do zainteresowań i poziomu funkcjonowania dziecka. W momencie pojawienia się zachowania oczekiwanego musi natychmiast nastąpić ustalone wzmocnienie pozytywne. W pracy z dzieckiem z zespołem Aspergera świetnie sprawdza się tak zwany żetonowy system wzmocnień, w którym dziecko zbiera punkty czy żetony, które po uzbieraniu w odpowiedniej liczbie może wymienić na nagrodę.

Asperger – jak pracować z dzieckiem w szkole

W przypadku dziecka z zespołem Aspergera w wieku szkolnym w dalszym ciągu sprawdzi się żetonowy system wzmocnień. Ważne jest, aby osoby pracujące z tym uczniem realizowały zalecenia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną (dokument, który uczeń ze zdiagnozowanym zespołem Aspergera powinien posiadać). Aby praca z uczniem była efektywna, dobrze jest, aby nauczyciele wypracowali z nim sposób pracy i komunikacji.
  • Komunikaty krótkie i proste, kierowane bezpośrednio do dziecka.
  • W słowach kierowanych do ucznia należy unikać dwuznacznych sformułowań, przenośni i ironii.
  • Upewnianie się, czy dziecko rozumie polecenie.
  • Udzielanie licznych informacji zwrotnych o zachowaniu i postępowaniu.
  • Dzielenie pracy na etapy.
  • W miarę możliwości zapewnienie bezpieczeństwa i przewidywalności – informowanie o zmianach w organizacji planu, dnia.
  • Podczas omawiania zachowania odwoływanie się do konkretów, zamiast „Zachowałeś się nieładnie”.
  • W sytuacji wybuchu trudnych zachowań umożliwienie dziecku spędzenie czasu w „bezpiecznym” miejscu, na przykład w gabinecie pedagoga lub psychologa szkolnego.
  • Wykorzystywanie zainteresowań ucznia w procesie dydaktycznym.
  • Próby angażowania ucznia do pracy w parach czy małych grupach.
  • Nie karanie za objawy zaburzenia – należy dążyć do poznania powodów zachowania.
  • Praca na wzmocnieniach pozytywnych, wzmacnianie pozycji społecznej dziecka w klasie poprzez podkreślanie jego mocnych stron.
  • W pracy z uczniem z zespołem Aspergera ważne jest również ustalenie sposobów przywoływania jego uwagi. Nieskuteczne będzie przywoływanie spojrzenia, raczej położenie ręki na ramieniu.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Autor: Anna Chmielewska