Data publikacji:

Jakie zachowania wykluczają autyzm?

Autyzm to zaburzenie rozwojowe, które wpływa na sposób funkcjonowania mózgu. Dzieci ze spektrum często mają trudności w komunikacji werbalnej i niewerbalnej, interakcji społecznej oraz wykazują ograniczone, powtarzające się zachowania czy zainteresowania. Przyjrzymy się, jakie zachowania wykluczają autyzm i z czym można to zaburzenie pomylić. Należy jednak wskazać, że u każdej osoby ze spektrum autyzmu może się ono przejawiać inaczej, a tekst ma za zadanie jedynie przybliżyć ten temat i nie zastąpi profesjonalnej diagnozy lekarskiej. 
jakie zachowania wykluczają autyzm

Rozwój dzieci autystycznych

Dzieci autystyczne rozwijają się w sposób nieco inny niż ich rówieśnicy. Mogą mieć trudności w nauce, ale jednocześnie też wykazywać wybitne zdolności w niektórych dziedzinach, takich jak np. matematyka czy muzyka. Zachowanie i umiejętności dziecka z autyzmem mogą być bardzo zróżnicowane i zależą od stopnia zaburzenia oraz indywidualnych cech osobowości. Niemniej jednak, istnieją pewne typowe cechy, które mogą sugerować obecność tego zaburzenia.
Dzieci z autyzmem często wykazują trudności w interakcjach społecznych. Mogą mieć problemy w nawiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi oraz rozumieniu ich emocji czy intencji, a często nie wykazują żadnego zainteresowania w tym zakresie. Występują też problemy z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego oraz unikanie kontaktu fizycznego, takiego jak np. przytulanie. Dzieci autystyczne mogą wykazywać powtarzające się zachowania, takie jak machanie rękami, kołysanie się na boki, częste wypowiadanie określonych słów lub zwrotów, interesowanie się szczegółami lub przedmiotami, a nie ludźmi czy sytuacją społeczną. Trudności mogą również pojawiać się w rozumieniu komunikacji werbalnej i niewerbalnej, co objawia się przez opóźnienie w mowie, powtarzanie słów lub zdań oraz brak gestykulacji. W wieku szkolnym i przedszkolnym rodzice oraz opiekunowie zauważają ograniczenia malucha związane z kontaktem z innymi dziećmi, wymyślaniem zabaw, spontanicznymi reakcjami czy zrozumieniem zasad różnych gier. 
Jednakże każde dziecko z autyzmem jest wyjątkowe i nie musi wykazywać wszystkich wymienionych powyżej cech. Istnieją różne stopnie i formy autyzmu oraz innych zaburzeń, które mogą wpłynąć na sposób, w jaki dziecko zachowuje się i funkcjonuje w świecie.

Jakie zachowania wykluczają autyzm, czyli czego nie robi dziecko autystyczne

Autyzm to spektrum zaburzeń, dlatego objawy mogą się różnić w zależności od indywidualnego przypadku, a nie każde dziecko z autyzmem wykazuje takie same, typowe dla tego zaburzenia cechy. Trudno jest zatem jednoznacznie wskazać, jakie zachowania wykluczają autyzm u dziecka, ponieważ postawienie diagnozy jest bardzo złożonym procesem, opartym na obserwacji szerokiego zakresu symptomów, co przeprowadzać może jedynie specjalista. 
Istnieją jednak pewne oznaki prawidłowego rozwoju społecznego, komunikacyjnego i emocjonalnego, które mogą być brane pod uwagę podczas diagnozy. Oto kilka przykładów, które mogą sugerować, jakie zachowania wykluczają autyzm u dziecka (choć nie znaczy to, że żadne nie może pojawić się u osoby w spektrum):
  • reaguje na dźwięki, mowę i inne bodźce z otoczenia, pokazując zainteresowanie i uśmiechając się;
  • rozwija się w sposób zbliżony do rówieśników w zakresie mowy i budowania zdań;
  • buduje relacje z innymi ludźmi, w tym z innymi dziećmi, poprzez inicjowanie kontaktów i nawiązywanie interakcji społecznych;
  • wykazuje zdolność do empatii i okazywania emocji, takich jak radość, smutek, złość czy lęk;
  • ma rozwiniętą wyobraźnię i potrafi samodzielnie wymyślać dla siebie i innych zabawy, korzystając z zabawek i innych przedmiotów.
  • Z czym można pomylić autyzm?

    Istnieją różne zaburzenia i choroby mylone z autyzmem. Należy do nich np. zespół Aspergera, zaliczany do spektrum autyzmu. Dzieci z zespołem Aspergera mają trudności z interakcją społeczną i komunikacją, ale zwykle nie wykazują powtarzających się zachowań lub ograniczonych zainteresowań. Inną chorobą myloną z autyzmem jest zespół Retta, który wpływa na rozwój mowy i ruchu, ale nie na interakcje społeczne. Autyzm bywa też mylony z ADHD lub zaburzeniami lękowymi. Osoby z ADHD mają trudności z koncentracją i hiperaktywnością, ale zazwyczaj rozwijają normalne umiejętności społeczne. Zaburzenia lękowe mogą z kolei powodować unikanie interakcji społecznych.

    Czy jest szczególna uroda dzieci z autyzmem?

    Nie, uroda dzieci z autyzmem jest tak samo różnorodna jak u innych. Istnieją jednak pewne zauważalne cechy, które mogą pojawiać się u dzieci autystycznych, takie jak problemy z koordynacją ruchową, wrażliwość na bodźce i problemy ze zmysłem równowagi. 

    Do jakiego lekarza się zgłosić przy podejrzeniu autyzmu u dziecka?

    Jeśli rodzic podejrzewa u swojego dziecka autyzm, pierwszym krokiem powinno być skonsultowanie się z pediatrą lub lekarzem rodzinnym. Taki specjalista może przeprowadzić podstawową ocenę i zlecić badania, m.in. słuchu i wzroku, aby wykluczyć inne przyczyny objawów, które mogą być mylone z autyzmem. W przypadku potwierdzenia podejrzeń, rodzic powinien następnie udać się z dzieckiem do lekarza specjalisty, np. psychiatry lub psychologa dziecięcego, który ma doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń ze spektrum autyzmu. Innymi osobami, które mogą pomóc w budowaniu diagnozy i prowadzeniu terapii, są logopedzi, pedagodzy specjalni oraz terapeuci zajęciowi.
    Ważne jest, aby rodzic skonsultował się z lekarzem jak najwcześniej, tak by dziecko mogło otrzymać odpowiednie wsparcie i terapię, która pomoże mu rozwijać umiejętności społeczne, komunikacyjne czy emocjonalne.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Rita Turbiarz
    Rita Turbiarz

    Chętnie piszę o tematach związanych ze zdrowiem, aktywnością fizyczną, dbaniem o dom i ogród oraz o ciekawych książkach, filmach i grach (dla dużych i małych), chociaż spod mojego pióra wychodzi o wiele więcej. Gdy już oderwę się od klawiatury, to ćwiczę jogę, staram się coraz lepiej poznawać roślinną kuchnię i marzę o własnym psiaku – może kiedyś!